Maatschappij Discordia

Love Sontag Weiblicher Akt 11

Discordia speelt: Love Sontag, deel 11 in de reeks Weiblicher Akt

Niets is mysterieus, geen enkele menselijke relatie. Behalve de liefde.

Wat spreekt meer tot de verbeelding en wat is ongrijpbaarder dan ‘de liefde’? Niemand weet precies wat het is en toch bepaalt het in grote mate onze levens. Nog altijd op zoek naar hoe we aan onze beelden en verwachtingen over ‘de liefde’ komen, gaan we na Marguerite Duras en Elfriede Jelinek te rade bij Susan Sontag (1933-2004).

Waar Duras ons meevoerde in een levenslange poging om de herinnering aan haar eerste liefdeservaring als vijftienjarig meisje in Indochina onder woorden te brengen en waar Jelinek ‘de liefde en de liefdesdaad’ in haar werk als een metafoor gebruikt voor alle mogelijke sociale misstanden, vragen we ons bij Love Sontag af of ‘de liefde’ wel bestaat.

Een vraag die zich aan ons opdringt als we de zoektocht in het leven en werk van Susan Sontag bekijken. Een leven dat begint met een moeizame liefdesrelatie met een alcoholistische moeder en een vader die sterft als ze nog maar zes jaar oud is. Op haar zeventiende was ze al getrouwd en na een pijnlijke scheiding volgt een nogal turbulent liefdesleven met zowel mannen als vrouwen, waar ze mee worstelde omdat ze haar biseksualiteit lang verborgen wilde houden. Niet alleen in haar dagboeken met bespiegelingen over dit persoonlijke leven maar ook in al haar andere werk is ze onophoudelijk bezig met de kloof tussen voorstelling en waarheid, tussen het beeld en de werkelijkheid.

In deze elfde editie van de Weiblicher Akt geïnspireerd door het leven en werk van Susan Sontag zoeken we een antwoord op de vraag: is ‘de liefde’ niet meer dan een beeld waardoor we massaal misleid worden?

De waarheid is altijd iets dat wordt verteld, niet iets dat bekend is. Als er niet gesproken of geschreven zou worden, zou er nergens waarheid over bestaan. Er zou alleen zijn wat er is. – Susan Sontag in de Weldoener.

Van en met: Annette Kouwenhoven, Miranda Prein, Maureen Teeuwen en in een speciale rol Jan Joris Lamers.

foto's foto: Susan Sontag door Peter Hujar; scènefoto’s: Sofie Knijff

Dek

‘ik wou dat mijn lezers oud werden, en mij lazen van verre.’

‘een biograaf die m’n gedrukte werken tot uitgangspunt neemt om m’n leven te beschrijven, kan niet veel anders dan onzin voor de dag brengen.’

‘gedachten heeft ieder. by weinigen worden ze tot denkbeelden. nog minder zyn er, die vorm en kleur weten weer te geven van die beelden. en wie dit doet, hoort gedurig: ‘juist wat ik dacht’. ja, op omtrek na, op kleur na, op schaduw na. dat is: op zeer veel na.’

-discordia speelt ‘dek’ ‘leven en werk van eduard douwes dekker’, meester van de paradox, die schreef onder de naam ‘multatuli’.

-steeds speelt zijn naam, zijn fantastische fictie een rol in de gedachtes die rondgaan tijdens het maken van veel van onze voorstellingen, het was dus te verwachten dat het er ooit van komen zou.

-ze komen eraan: de ‘ideeen’ de citaten, de provocaties, vervreemdende geëngageerde verhalen uit de ongelofelijke ‘max havelaar’, de autobiografie van de jonge schrijver genaamd ‘woutertje’ in een eigentijdse konstruktie van dialogen en fragmentarische figuren.

-de biografie zal er doorheen schemeren; de schitterende taal van de schrijver dragen het stuk en poëzie zal niet ontbreken.

-fjodor dostojewski, zijn illustere tijdgenoot zal vergelijkbaar materiaal leveren en ook bij friedrich nietzsche zijn veel overeenkomstige ideeën te vinden. andere verlichte 18de,19de en 20ste eeuwers geven act de presence.

‘in de warme vooravond van 29 juni 1872 zat multatuli bij het open raam de krant te lezen. om acht uur zou hij de stad ingaan, waar de taalkundige carl riecke een lezing zou houden.’

‘dek’, zei mimi om kwart voor acht, ‘het zal tijd worden je te kleden. het is dicht bij, maar je moet je nog kleden.’

‘zo’, antwoordde de schrijver lachend, ‘ik was het geheel vergeten.’

‘men zat rustig om de theetafel. er was gedankt na ’t eten. de génestet neuriede leekedichtjes. alberdingk claegde en vraegde zachtkens weg op voorvaderlijken trant, da costa kleurde eene mooie prent van den slag bij nieuwpoort, potgieter rijmde in stilte, nu en dan zei bakhuizen een ondeugendheidje.’

‘er zijn mogelijk auteursrechten op dit materiaal van toepassing.’zo beschreef frederik van eeden in april 1887 de nederlandse letteren. ‘alleen huët begon te vitten’, vervolgde hij.’

-maar opeens: ‘een licht, een donderslag een stem, een luide, sterke, klinkende stem en de havelaar lag op tafel’.’

‘hij was eerlijk, vooral waar eerlijkheid in het grootmoedige overging, en zou honderden die hij schuldig was, onbetaald laten, omdat hij duizenden had weggeschonken.’

‘ik leg mij toe op ’t schrijven van levend hollands. maar ik heb schoolgegaan..’

‘ik heb een neefje die spelfouten maakt en zich daarom multatulist noemt. wat zou m’n aanhang groot wezen als dat opging.’

‘mijn ongeluk is in holland geboren te zijn, het land waar slechts één gezag geldt, één geloof, één god: geld!’

‘hij gloeide van onverzadelijke eerzucht die hem alle gewone onderscheidingen in het maatschappelijk leven als nietig deed voorkomen, en toch stelde hij zijn grootst geluk in een kalm huiselijk vergeten leven.’

‘de studie der natuur is de beste studie, maar men leert er niets uit kennen… dàn die natuur, dat is: alles. en juist omdat god is buiten alles, kan men hem niet leren kennen uit die natuur.’

‘ik wou toch graag weten of we onsterfelijk zijn. ik denk van wel, van tijd tot tijd, omdat ik hier zoveel verdriet heb… maar hoe dan de anderen die minder verdriet hebben?’

‘eigenlijk geen enkele van zijn neigingen volledig ernstig nemend, nooit om zelfspot verlegen, is hij maar zelden ongeneigd de keerzijden van de medailles te zien.’

‘hij kan van alles geweest zijn: een moralist, een satiricus, een komediant, een groot klein kind, een onovertroffen stilist, maar geen volksmenner, geen politicus, geen organisator, geen napoleon.’

‘god heeft zich met eduard vergist’, zei ze, ‘hij had beter een meisje kunnen zijn.’

‘om de aandacht op zich te vestigen en het tegendeel te bewijzen, was hij lastig, beweeglijk, agressief, ongedurig.’

-uit de havelaar:

‘goed! goed…, alles goed….! maar de javaan wordt mishandeld!’ want het is ons vast geloof dat de voorzienigheid geen volk, tot welk ras het behoore, bestemd heeft om ten eeuwigen dage mishandeld te blijven; en dat java niet met het éénig doel is geschapen om te zijn ‘de kurk waarop nederland drijft.’

‘hij ontmoette veel grote mensen die misschien ook klaplopers waren, maar ze huilden er niet om als wouter.’

annette kouwenhoven, matthias de koning, miranda prein, erasmus mackenna, jan joris lamers.

Collectieven: Boekpresentatie, Tentoonstelling, Symposium en Estafette

KOM KIJKEN NAAR DE COLLECTIEVEN IN SEPTEMBER!

In maart van dit jaar vierde Jan Joris Lamers zijn 80ste verjaardag. Dit bracht een team mensen bijeen die deze mijlpaal wilde aangrijpen om voor het eerst de geschiedenis van de theatercollectieven in Nederland en België in kaart te brengen. Tijdens het Nederlands Theaterfestival in Amsterdam presenteren we tussen 1 en 12 september een boek, creëren we een tentoonstelling, houden we een symposium en spelen we een estafette van voorstellingen van theatercollectieven.

BOEK: DE COLLECTIEVEN: EEN UNIEKE THEATERGESCHIEDENIS

Een boek over de geschiedenis en ontwikkeling van het collectieve theater in Nederland en Vlaanderen. In dit boek wordt de aanloop naar de collectieven in verschillende facetten uitgelicht en de toekomst van het collectief verkend. De protesten die zich in de jaren 60 vooral richtten tegen de ‘gevestigde orde’ gingen niet aan het theater voorbij. Zo voelde een nieuwe generatie toneelspelers er niets voor om zich bij de traditionele gezelschappen aan te sluiten. Ze wilden voorstellingen maken op hun eigen voorwaarden, op hun eigen plekken, met en voor hun eigen generatiegenoten. Dat leidde tot een nieuwe vorm van theater, gemaakt in collectieven, oog in oog met het publiek. Aan de hand van zeventien tekstbijdragen en meer dan vijftig scènefoto’s brengt De Collectieven deze voor Nederland en België unieke theatergeschiedenis voor de eerste keer in kaart.

Het boek is interessant als studieboek voor UvA-studenten theaterwetenschap en als inspirerend boek voor theatermakers, theaterhistorici, dramaturgen, theatercritici en theaterliefhebbers. De collectieven hebben ook op het gebied van vormgeving – zowel vormgeving van voorstellingen als van promotiemateriaal – opmerkelijke prestaties voortgebracht, wat de redactie van het boek de mogelijkheid biedt om de geschiedenis van het collectief niet alleen in woord, maar ook in beeld aan te bieden.

Tijdens Het Theater Festival is het boek tegen de gereduceerde prijs van 24,95 euro (daarna: 35 euro) aan te schaffen bij De Brakke Grond van 10 uur tot sluitingstijd (in het weekend vanaf 11 uur)

Niet in de gelegenheid het boek in Amsterdam te kopen? Mail dan vóór 12 september naam en adres naar: toneelgroepdiscordia@gmail.com en ontvang het boek ook voor de actieprijs van 24,95 euro, plus 4,50 euro voor verzendkosten.

TENTOONSTELLING

Een tentoonstelling waarin grafisch en fotografisch materiaal de geschiedenis van de collectieven in beeld brengt. De tentoonstelling De Collectieven brengt aan de hand van affiches, foto’s en filmfragmenten de geschiedenis in beeld van een unieke theatervorm die zich in Nederland en België heeft ontwikkeld.

De tentoonstelling wordt op 1 september geopend en is gedurende het TheaterFestival van 1 tot en met 11 september dagelijks van 10.00 uur tot sluitingstijd te zien in ‘De Brakke Grond’, Nes 45 Amsterdam.

SYMPOSIUM

Een symposium, georganiseerd door de afdeling Theaterwetenschap van de UvA. In werkgroepen zal studie gemaakt worden van de geschiedenis van het theatercollectief. Een dag voor intergenerationele debatten over de geschiedenis en actualiteit van collectief theater maken, bestaande uit drie grote thema’s: Inspiratiebronnen, Collectieve Utopieën, Collectief Theater tussen Politiek en Liefde. Theatermakers, theaterwetenschappers, dramaturgen en critici gaan met elkaar en met het publiek in debat. Onder de aanwezigen bevinden zich leden van jonge en oude theatercollectieven, onder wie Jan Joris Lamers (Discordia), Damiaan De Schrijver (tg STAN), Roos Euwe (BOG.), Gable Roelofsen (Het Geluid).

Het symposium vindt plaats op 7 september van 9.30 tot 17.00 uur in Frascati 4. De toegang is gratis. Graag aanmelden via s.theaterwetenschap1@uva.nl (onder vermelding symposium collectieven.

ESTAFETTE VAN DE COLLECTIEVEN

September wordt een geweldig feest samen met collectieve gezelschappen in Nederland en België.

In maart van dit jaar vierde Jan Joris Lamers zijn 80ste verjaardag. Dit bracht een team mensen bijeen die deze mijlpaal wilde aangrijpen om voor het eerst de geschiedenis van de theatercollectieven in Nederland en België in kaart te brengen. Tijdens het Nederlands Theaterfestival in Amsterdam presenteren we tussen 1 en 12 september een boek, creëren we een tentoonstelling, houden we een symposium (lee meer hierover onder: nieuws) en spelen we een estafette van voorstellingen van theatercollectieven.

In Frascati 3 en 4 staan de volgende gezelschappen geprogrammeerd:

Woensdag 7 september

19:30 uur - Maatschappij Discordia - Love Sontag - Zaal 3

21:30 uur - Polycoproductie Discordia-STAN-De Hoe en Gillis Biesheuvel (ex-Dood Paard) - Onomatopee - Zaal 3

Donderdag 8 september

16:00 uur - Dood Paard- De Stokjesman - Zaal 4

17:30 uur - De Roovers - Lange nasleep van een korte mededeling - Zaal 3

19:15 uur - De Hoe (voorheen: De Koe) - De Nijl is in Cairo aangekomen - Zaal 4

21:00 uur - ’t Barre Land en Comp. Marius - Oude meester óf Houthakken (binnenkort bekend welke voorstelling het wordt) - Zaal 3

22:30 uur de Theatertroep - Stuk voor stuk - Zaal 4

Kaartverkoop voor deze voorstellingen in Frascati zijn begonnen. Kaartjes worden per voorstelling verkocht, maar met een passe-partout kunt u vijf of meer voorstellingen zien tegen gereduceerd tarief.

Pers
NRC
Noord-Hollandse pers
Etcetera.be

Dit programma is mede mogelijk gemaakt met (financiële) steun van (op alfabet):
Algemeen Nederlands Verbond (ANV), Benien Performing arts Management, Constant Meijer, Frascati, Gieskes-Strijbis Fonds, Henrik Muller Fonds, Podiumkunst.net, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Melanie, Theaterkrant, Uitgeverij IT&FB, Universiteit van Amsterdam, VandenEnde Foundation.

de republiek

-aan ons geliefde publiek

-dit is een aankondiging van de republiek in de balie

-op maandag 3 oktober 2022, 20 uur 30 in de avond, in de salon.

-ook als u later bent kunt u binnenkomen!

-komt het zien. zien en horen!

-het nieuwe repertoire bestaat uit voorgenomen reprises en creaties.

– vlak voordat we beginnen, ter plekke, wordt op genoemde datum de nieuwe speellijst gemaakt.

-we verwachten zoals altijd plotseling nieuwe bijdrages, discussies en reacties.

zwarte zee

op een heldere nacht toen de anderen sliepen, beklom ik de trap naar het dak van het huis en onder een sterbezaaide hemel staarde ik naar de zee, zijn weidsheid, zijn rollende schuimkoppen door de wind gerakeld tot omhoog geworpen flarden kant.
ik stond in de lange fluisterende nacht en wachtte op iets, een teken, de nadering van een ver licht, en verbeeldde mij dat jij dichterbij kwam, de donkere golven van je haar vervlochten met de zee, en het donker werd verlangen en verlangen het aankomend licht.
die nabijheid, jouw vluchtige warmte, terwijl ik op die eenzame hoogte stond te kijken hoe het trage dreinen van de zee brak op de kust, heel even glas werd en verdween… waarom geloofde ik dat jij uit het niets zou verschijnen? waarom zou, bij alles wat de wereld biedt, jij komen alleen omdat ik hier was?

mark strand

vertaling wiljan van den akker & esther jansma

‘de republiek’(open kunstenaarscollectief sinds 1992)

weiblicher akt 12: brief aan freud

Discordia speelt:

Weiblicher Akt deel 12
(voorstellingen gemaakt vanuit een vrouwelijk perspectief)

Brief aan Freud

De grootste vraag die nog nooit is beantwoord – en die ik zeker niet kan beantwoorden, ondanks dertig jaar onderzoek naar de vrouwelijke ziel – is: wat wil een vrouw? (1925, S. Freud)

Is niet elk mogelijk antwoord op deze vraag, al zijn we ondertussen bijna 70 jaar verder, te veel gekleurd door de theorieën van deze vraagsteller zelf? Maureen vindt van niet, Miranda vindt van wel. Daarover en dus ook over psychoanalyse, over realiteitszin, over doodsdrift, over penisnijd, over Oedipus, over toneel, over dromen, over vrouw zijn, over #metoo én over zichzelf hebben ze het als ze ‘een eenentwintigste -eeuwse vrouw’ brieven laten schrijven aan een zekere Sigmund. Benieuwd wat hij terugschrijft.

Geïnspireerd door onder andere Olivia Laing, Rebecca Solnit, Paul Verhaeghe, Abram de Swaan (auteur van Tegen de vrouwen)

Gemaakt en gespeeld door Maureen Teeuwen en Miranda Prein, met wederom in een speciale rol Jan Joris Lamers