Maatschappij Discordia

weiblicher akt 12: brief aan freud

Discordia speelt:

Weiblicher Akt deel 12
(voorstellingen gemaakt vanuit een vrouwelijk perspectief)

Brief aan Freud

De grootste vraag die nog nooit is beantwoord – en die ik zeker niet kan beantwoorden, ondanks dertig jaar onderzoek naar de vrouwelijke ziel – is: wat wil een vrouw? (1925, S. Freud)

Is niet elk mogelijk antwoord op deze vraag, al zijn we ondertussen bijna 100 jaar verder, te veel gekleurd door de theorieën van deze vraagsteller zelf? Maureen vindt van niet, Miranda vindt van wel. Daarover en dus ook over psychoanalyse, over realiteitszin, over doodsdrift, over penisnijd, over Oedipus, over toneel, over dromen, over vrouw zijn, over #metoo én over zichzelf hebben ze het als ze ‘een eenentwintigste -eeuwse vrouw’ brieven laten schrijven aan een zekere Sigmund. Benieuwd wat hij terugschrijft.

Geïnspireerd door onder andere Olivia Laing, Rebecca Solnit, Paul Verhaeghe en Abram de Swaan.

Gemaakt en gespeeld door Maureen Teeuwen en Miranda Prein, met wederom in een speciale rol Jan Joris Lamers.

Schilderij: Pierre Bonnard (1908)

foto's Sofie Knijff

Dek

‘ik wou dat mijn lezers oud werden, en mij lazen van verre.’

‘een biograaf die m’n gedrukte werken tot uitgangspunt neemt om m’n leven te beschrijven, kan niet veel anders dan onzin voor de dag brengen.’

‘gedachten heeft ieder. by weinigen worden ze tot denkbeelden. nog minder zyn er, die vorm en kleur weten weer te geven van die beelden. en wie dit doet, hoort gedurig: ‘juist wat ik dacht’. ja, op omtrek na, op kleur na, op schaduw na. dat is: op zeer veel na.’

-discordia speelt ‘dek’ ‘leven en werk van eduard douwes dekker’, meester van de paradox, die schreef onder de naam ‘multatuli’.

-steeds speelt zijn naam, zijn fantastische fictie een rol in de gedachtes die rondgaan tijdens het maken van veel van onze voorstellingen, het was dus te verwachten dat het er ooit van komen zou.

-ze komen eraan: de ‘ideeen’ de citaten, de provocaties, vervreemdende geëngageerde verhalen uit de ongelofelijke ‘max havelaar’, de autobiografie van de jonge schrijver genaamd ‘woutertje’ in een eigentijdse konstruktie van dialogen en fragmentarische figuren.

-de biografie zal er doorheen schemeren; de schitterende taal van de schrijver dragen het stuk en poëzie zal niet ontbreken.

-fjodor dostojewski, zijn illustere tijdgenoot zal vergelijkbaar materiaal leveren en ook bij friedrich nietzsche zijn veel overeenkomstige ideeën te vinden. andere verlichte 18de,19de en 20ste eeuwers geven act de presence.

‘in de warme vooravond van 29 juni 1872 zat multatuli bij het open raam de krant te lezen. om acht uur zou hij de stad ingaan, waar de taalkundige carl riecke een lezing zou houden.’

‘dek’, zei mimi om kwart voor acht, ‘het zal tijd worden je te kleden. het is dicht bij, maar je moet je nog kleden.’

‘zo’, antwoordde de schrijver lachend, ‘ik was het geheel vergeten.’

‘men zat rustig om de theetafel. er was gedankt na ’t eten. de génestet neuriede leekedichtjes. alberdingk claegde en vraegde zachtkens weg op voorvaderlijken trant, da costa kleurde eene mooie prent van den slag bij nieuwpoort, potgieter rijmde in stilte, nu en dan zei bakhuizen een ondeugendheidje.’

‘er zijn mogelijk auteursrechten op dit materiaal van toepassing.’zo beschreef frederik van eeden in april 1887 de nederlandse letteren. ‘alleen huët begon te vitten’, vervolgde hij.’

-maar opeens: ‘een licht, een donderslag een stem, een luide, sterke, klinkende stem en de havelaar lag op tafel’.’

‘hij was eerlijk, vooral waar eerlijkheid in het grootmoedige overging, en zou honderden die hij schuldig was, onbetaald laten, omdat hij duizenden had weggeschonken.’

‘ik leg mij toe op ’t schrijven van levend hollands. maar ik heb schoolgegaan..’

‘ik heb een neefje die spelfouten maakt en zich daarom multatulist noemt. wat zou m’n aanhang groot wezen als dat opging.’

‘mijn ongeluk is in holland geboren te zijn, het land waar slechts één gezag geldt, één geloof, één god: geld!’

‘hij gloeide van onverzadelijke eerzucht die hem alle gewone onderscheidingen in het maatschappelijk leven als nietig deed voorkomen, en toch stelde hij zijn grootst geluk in een kalm huiselijk vergeten leven.’

‘de studie der natuur is de beste studie, maar men leert er niets uit kennen… dàn die natuur, dat is: alles. en juist omdat god is buiten alles, kan men hem niet leren kennen uit die natuur.’

‘ik wou toch graag weten of we onsterfelijk zijn. ik denk van wel, van tijd tot tijd, omdat ik hier zoveel verdriet heb… maar hoe dan de anderen die minder verdriet hebben?’

‘eigenlijk geen enkele van zijn neigingen volledig ernstig nemend, nooit om zelfspot verlegen, is hij maar zelden ongeneigd de keerzijden van de medailles te zien.’

‘hij kan van alles geweest zijn: een moralist, een satiricus, een komediant, een groot klein kind, een onovertroffen stilist, maar geen volksmenner, geen politicus, geen organisator, geen napoleon.’

‘god heeft zich met eduard vergist’, zei ze, ‘hij had beter een meisje kunnen zijn.’

‘om de aandacht op zich te vestigen en het tegendeel te bewijzen, was hij lastig, beweeglijk, agressief, ongedurig.’

-uit de havelaar:

‘goed! goed…, alles goed….! maar de javaan wordt mishandeld!’ want het is ons vast geloof dat de voorzienigheid geen volk, tot welk ras het behoore, bestemd heeft om ten eeuwigen dage mishandeld te blijven; en dat java niet met het éénig doel is geschapen om te zijn ‘de kurk waarop nederland drijft.’

‘hij ontmoette veel grote mensen die misschien ook klaplopers waren, maar ze huilden er niet om als wouter.’

annette kouwenhoven, matthias de koning, miranda prein, erasmus mackenna, jan joris lamers.

foto's Sofie Knijff

Eg er vinden

eg er vinden / ik ben de wind / je suis le vent

tg stan en maatschappij discordia spelen ‘eg er vinden’ van Jon Fosse vanaf 2018. Het verhaal speelt zich af in een imaginaire zeilboot; ook de handeling is bedacht, verzonnen, en moet niet uitgevoerd worden, maar imaginair blijven.

(…) is het zo
de woorden worden zwaar

ja

maar waarom is het zo
zo is het gewoon (…)

door: damiaan de schrijver (tg stan) matthias de koning (maatschappij discordia)
techniek: tim wouters
eg er vinden: geschreven in 2007 door Jon Fosse, vertaald door maaike van rijn, damiaan de schrijver, matthias de koning in 2018.

*recensies
*“Voorstellingen als Ik ben de wind (…) verrijken de toneelspeelkunst en ze zouden eigenlijk het ijkpunt moeten zijn van alle theater.”
– Kester Freriks, Theaterkrant

**tekstboekje
**de vertaling van jon vosse’s eg er vinden is te verkrijgen bij de nieuwe toneelbibliotheek.
lees hier de recensie van de vertaling door de theaterkrant “Prachtig opgeschreven weemoed”

interview
lees HIER een interview met de koning en de schrijver n.a.v. het theaterfestival gent (door ans van gasse & emmanuel van der beek)

**2023
**wo 18 t/m za 21 januari, théatre garonne, toulouse
do 26 en vrij 27 januari, théatre du bois du laune, aix-en-provenve
ma 30 en di 31 januari, théâtre la vignette, montpellier
do 2 en vrij 3 februari, centre culturel andré malraux, vandoeuvre
wo 8 februari, theater aan de parade, ’s-hertogenbosch
do 9 februari, cc de kern, wilrijk
za 11 februari, buda kunstencentrum, kortrijk
wo 15 februari, corrosia, almere
vr 17 februari, costa, antwerpen
wo 22 t/m zo 26 februari, teatro stabile dell’umbria, perugia
wo 1 maart, corso, berchem
vr 3 maart, cc de woeker, oudenaarde
za 4 maart, gravenhof cultuur-en jeugdcentrum, antwerpen

2021
di 26 januari, theater antigone, kortrijk
wo 3 februari, cc brugge, brugge
vr 5 februari, cc het gasthuis, aarschot
vr 4 juni t/m za 26 juni, théâtre de la bastille, parijs (niet op zo en ma)
ma 6 en di 7 sept op het Internasjonale Fosse Festival, det norske teatret, Oslo

2020
za 4 jan, theater rotterdam, rotterdam
woe 15 en do 16 jan, nona, mechelen
vrij 17 jan, cc gildhof/malpertuis, tielt
di 28 t/m do 30 jan, frascati, amsterdam
vrij 4 dec, cc het spoor, haarlbeecke

2019
do 17 en vrij 18 jan, theater kikker, utrecht
do 24 en vrij 25 jan, toneelschuur, haarlem
do 21 t/m 23 feb, monty, antwerpen
ma 9 en di 10 sept, theaterfestival, campo, gent
**di 10 t/m zo 15 dec, théâtre garonne, toulouse
di 17 dec, circa auch, auch
do 19 en vr 20 dec, le panta théâtre, caen

2018
di 11 t/m za 15 dec, balzaal de koe, antwerpen
woe 19 t/m 22 dec, frascati, amsterdam

foto's foto’s Tim Wouters

Collectieven: Boekpresentatie, Tentoonstelling, Symposium en Estafette

KOM KIJKEN NAAR DE COLLECTIEVEN IN SEPTEMBER!

In maart van dit jaar vierde Jan Joris Lamers zijn 80ste verjaardag. Dit bracht een team mensen bijeen die deze mijlpaal wilde aangrijpen om voor het eerst de geschiedenis van de theatercollectieven in Nederland en België in kaart te brengen. Tijdens het Nederlands Theaterfestival in Amsterdam presenteren we tussen 1 en 12 september 2022 een boek, creëren we een tentoonstelling, houden we een symposium en spelen we een estafette van voorstellingen van theatercollectieven.

BOEK: DE COLLECTIEVEN: EEN UNIEKE THEATERGESCHIEDENIS

Een boek over de geschiedenis en ontwikkeling van het collectieve theater in Nederland en Vlaanderen. In dit boek wordt de aanloop naar de collectieven in verschillende facetten uitgelicht en de toekomst van het collectief verkend. De protesten die zich in de jaren 60 vooral richtten tegen de ‘gevestigde orde’ gingen niet aan het theater voorbij. Zo voelde een nieuwe generatie toneelspelers er niets voor om zich bij de traditionele gezelschappen aan te sluiten. Ze wilden voorstellingen maken op hun eigen voorwaarden, op hun eigen plekken, met en voor hun eigen generatiegenoten. Dat leidde tot een nieuwe vorm van theater, gemaakt in collectieven, oog in oog met het publiek. Aan de hand van zeventien tekstbijdragen en meer dan vijftig scènefoto’s brengt De Collectieven deze voor Nederland en België unieke theatergeschiedenis voor de eerste keer in kaart.

Het boek is interessant als studieboek voor UvA-studenten theaterwetenschap en als inspirerend boek voor theatermakers, theaterhistorici, dramaturgen, theatercritici en theaterliefhebbers. De collectieven hebben ook op het gebied van vormgeving – zowel vormgeving van voorstellingen als van promotiemateriaal – opmerkelijke prestaties voortgebracht, wat de redactie van het boek de mogelijkheid biedt om de geschiedenis van het collectief niet alleen in woord, maar ook in beeld aan te bieden.

Tijdens Het Theater Festival was het boek aan te schaffen bij De Brakke Grond.
Wilt u het boek alsnog bestellen? Dat kan! Het Collectievenboek is voor 35,- euro te bestellen bij Discordia zelf (excl. verzendkosten à € 4,50 in Nederland). Stuur daarvoor een mail naar: toneelgroepdiscordia@gmail.com en vermeld uw naam en adresgegevens en wij mailen u terug over de verdere afhandeling.

TENTOONSTELLING

Een tentoonstelling waarin grafisch en fotografisch materiaal de geschiedenis van de collectieven in beeld brengt. De tentoonstelling De Collectieven brengt aan de hand van affiches, foto’s en filmfragmenten de geschiedenis in beeld van een unieke theatervorm die zich in Nederland en België heeft ontwikkeld.

De tentoonstelling wordt op 1 september geopend en is gedurende het TheaterFestival van 1 tot en met 11 september dagelijks van 10.00 uur tot sluitingstijd te zien in ‘De Brakke Grond’, Nes 45 Amsterdam.

SYMPOSIUM

Een symposium, georganiseerd door de afdeling Theaterwetenschap van de UvA. In werkgroepen zal studie gemaakt worden van de geschiedenis van het theatercollectief. Een dag voor intergenerationele debatten over de geschiedenis en actualiteit van collectief theater maken, bestaande uit drie grote thema’s: Inspiratiebronnen, Collectieve Utopieën, Collectief Theater tussen Politiek en Liefde. Theatermakers, theaterwetenschappers, dramaturgen en critici gaan met elkaar en met het publiek in debat. Onder de aanwezigen bevinden zich leden van jonge en oude theatercollectieven, onder wie Jan Joris Lamers (Discordia), Damiaan De Schrijver (tg STAN), Roos Euwe (BOG.), Gable Roelofsen (Het Geluid).

Het symposium vindt plaats op 7 september van 9.30 tot 17.00 uur in Frascati 4. De toegang is gratis. Graag aanmelden via s.theaterwetenschap1@uva.nl (onder vermelding symposium collectieven.

ESTAFETTE VAN DE COLLECTIEVEN

September wordt een geweldig feest samen met collectieve gezelschappen in Nederland en België.

In maart van dit jaar vierde Jan Joris Lamers zijn 80ste verjaardag. Dit bracht een team mensen bijeen die deze mijlpaal wilde aangrijpen om voor het eerst de geschiedenis van de theatercollectieven in Nederland en België in kaart te brengen. Tijdens het Nederlands Theaterfestival in Amsterdam presenteren we tussen 1 en 12 september een boek, creëren we een tentoonstelling, houden we een symposium (lee meer hierover onder: nieuws) en spelen we een estafette van voorstellingen van theatercollectieven.

In Frascati 3 en 4 staan de volgende gezelschappen geprogrammeerd:

Woensdag 7 september

19:30 uur - Maatschappij Discordia - Love Sontag - Zaal 3

21:30 uur - Polycoproductie Discordia-STAN-De Hoe en Gillis Biesheuvel (ex-Dood Paard) - Onomatopee - Zaal 3

Donderdag 8 september

16:00 uur - Dood Paard- De Stokjesman - Zaal 4

17:30 uur - De Roovers - Lange nasleep van een korte mededeling - Zaal 3

19:15 uur - De Hoe (voorheen: De Koe) - De Nijl is in Cairo aangekomen - Zaal 4

21:00 uur - ’t Barre Land en Comp. Marius - Oude meester óf Houthakken (binnenkort bekend welke voorstelling het wordt) - Zaal 3

22:30 uur de Theatertroep - Stuk voor stuk - Zaal 4

Kaartverkoop voor deze voorstellingen in Frascati zijn begonnen. Kaartjes worden per voorstelling verkocht, maar met een passe-partout kunt u vijf of meer voorstellingen zien tegen gereduceerd tarief.

Dit programma is mede mogelijk gemaakt met (financiële) steun van (op alfabet):
Algemeen Nederlands Verbond (ANV), Benien Performing arts Management, Constant Meijer, Frascati, Gieskes-Strijbis Fonds, Henrik Muller Fonds, Podiumkunst.net, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Melanie, Theaterkrant, Uitgeverij IT&FB, Universiteit van Amsterdam, VandenEnde Foundation.

de republiek

‘de republiek’ in de balie
op maandag 3 april 2023.
aanvang: 20 uur 30

-het kunstenaarskollektief ‘de (eerste) republiek’ wordt begin jaren negentig opgericht door een aantal amsterdamse toneelgezelschappen, dichters, journalisten en beeldend kunstenaars. elke eerste maandag van de maand is er een presentatie waarin gelezen, voorgesteld, geinterviewd, gespeeld en over van alles gesproken wordt. in ons meer dan dertigjarige bestaan zijn we op veel plaatsen samengekomen om vanaf de jaren tien steeds in de balie aldaar post te vatten. iedereen is ten allen tijde welkom. het programma, het nieuwe repertoire wordt op de avond zelf voor aanvang door de dan aanwezigen vastgesteld. er worden geen toegangsprijzen geheven.

wandeling

het kan zijn
dat ik deze wandeling vannacht
ook al heb gemaakt

het kan zijn dat deze omgeving al vaker
in mijn geheugen is geweest

kortstondig of langdurig

maar het spoor dat mijn voeten maken
lijkt niet op het spoor dat mijn voeten volgen

de vogels in de lucht
zijn donken van gistende bessen.

martin reints

uit: ‘Ballade van de windwaarschuwing’, 2005.

we verwachten zoals altijd plotseling nieuwe bijdrages, discussies en reacties.

De vorige keer op 6 maart jl lazen we de volgende teksten:

-wislawa szymborska.
uit ’einde en begin’ 1993. vertaling: gerard rasch.

-franz kafka.
‘een droom’ uit: ‘een plattelands dokter’ 1919. vertaling willem van toorn. 2009.

-slawomir mrozek.
uit: ‘het verzoekschrift’, uit de verhalenbundel ‘de olifant’ 1960. vertaling clément hengst

-walter benjamin.
uit: ‘berlijnse jeugd’ (begin dertiger jaren) vertaling: hans hom 1974. ‘koorts’.

-olga tokarczuk.
uit: ‘de tedere verteller’ 2020 vertaling: charlotte pothuizen en dirk zijlstra. ‘mijn naam is miljoen’

-anne chapman.
uit:. drama and power in a hunting society. selk’nam. 1982.

-charles de coster.
uit: ’thyl uilenspiegel’ 1867.

-peter handke.
uit: ’essay over de geslaagde dag’ 2022. vertaling: hans hom.

-boris pasternak.
uit: dokter zjivago 1957. vertaling: aai prins 2016.

-met: matthias de koning, vincent vandenberg, annette kouwenhoven, cees walburgh schmidt, margijn bosch, kyrian esser, maureen teeuwen, czeslav de wijs, florian diepenbrock, wim van der grijn, ea.

-de republiek (open kunstenaarscollectief sinds 1992)

De Veere 2023

zeer gevarieerd programma met veel gasten

‘de veere’ dertigste jaargang

frascati van dinsdag 23 mei tot en met zaterdag 3 juni tweeduizendtweeentwintig

geachte, beste, lieve, aan een ieder, die dit nu leest,
aan diegene, die wil komen,
aan diegene die nog niet geweest is,
feitelijke mededeling:

‘wees welkom bij de nederlandsch belgische repertoirevereeniging ‘de veere’, dit jaar op nieuw aan het einde van het seizoen, een verzameling van van alles, met anekdotes, herinneringen, eigen en andermans repertoire, bekende en onbekende gasten, een ménage a trois aan ontmoetingen, want in de eerste plaats is dit een ontmoeting, met andere woorden wie en wat je tegenkomt, een ontmoeting met elkaar en met het publiek, een avondprogramma van afwisselend materiaal dat zichzelf elke keer opnieuw uitvindt en voordoet.’

foto's Sofie Knijff

fleischmann

‘Er is een man aangespoeld op het strand, zijn hart en zijn tong zijn uit zijn lichaam gesneden.’

Wat moet iemand in deze tijd gedaan hebben om deze gruwelijke dood te sterven?

Daarover speculeren de personages K en M in de nieuwe tekst van Gerardjan Rijnders en Peter Verburgt. Fleischmann, laten we hem zo noemen, de aangespoelde man, weigert een moreel oordeel te vellen. Over wat dan ook. Volgens Fleischmann leiden meningen en standpunten tot onzin en geweld. Maar door dit standpunt roept hij juist weer irritatie en tegenstand op. Hij wordt een gevaar voor iedereen die van zijn of haar mening leeft. Voor bijna iedereen in deze tijd dus. En ‘men’ besluit hem te laten verdwijnen. Wie zijn K en M, wat is hun onderlinge verhouding, en hoe goed hebben ze Fleischmann gekend en wat is de reden dat ze zich de dood van Fleischmann zo aantrekken? Dat laten we over aan de toeschouwer om over te speculeren.

Gemaakt en gespeeld door: Jan Joris Lamers en Miranda Prein Tekst: Gerardjan Rijnders en Peter Verburgt

Voorlopige speellijst:
2023:
do 13 t/m za 15 april, Frascati, Amsterdam
do 27 april, Monty, Antwerpen

2021: di 15 t/m za 19 juni, Frascati, Amsterdam
2020: di 8 t/m za 12 december, Frascati, Amsterdam

foto's Sofie Knijff (2020)